در حوزه امنیت فیزیکی و امنیت اطلاعات، کنترل دسترسی یا (AC(Access Control یک محدودیت انتخابی برای یک مکان یا منابع هست. در مدیریت دسترسی فرآیندها که شامل ورود، خروج، استفاده و یا مصرف منابع می‌باشد، تعریف می‌شود. اجازه دسترسی به منابع فرآیند مجاز شناسی یا Authorization نامیده می‌شود. اختیار قفل یا ورود دو مکانیسم آنالوگ کنترل دسترسی (اکسس کنترل) می‌باشد.

سیستم‌ کنترل دسترسی و انواع آن‌

سیستم کنترل دسترسی

سیستم کنترل دسترسی

سیستم‌های کنترل دسترسی سیستم‌های الکترونیکی هستند که برای کنترل از طریق شبکه طراحی‌شده‌اند و درنتیجه باید به شبکه دسترسی داشته باشند. سیستم‌های کنترل دستی عملیات احراز هویت و بررسی مجاز بودن ورود و خروج اشخاص به یک محدوده را تشخیص می‌دهند. بسیاری از سیستم‌های کنترل دسترسی (اکسس کنترل) از شبکه برای اهداف ارتباطی و دستیابی اطلاعات در خلال همان شبکه استفاده می‌کنند.

نمونه‌ای از سیستم کنترل دسترسی مثلا دری است که با استفاده از سیستم RFID یا با استفاده از فنّاوری‌هایی که از ویژگی‌های بیومتریک استفاده می‌کنند باز می‌شود.

سیستم کنترل دسترسی یا اکسس کنترل چیست؟

سیستم کنترل دسترسی، امنیت را به‌وسیله اعمال کنترل انعطاف‌پذیر بر اساس اینکه چه کسی اجازه دسترسی دارد برقرار می‌کند. محیط یا سازمانی که نیاز به امنیت بالا دارد از سیستم‌های کنترل دسترسی (اکسس کنترل) مختلفی مانند بیومتریک، RFID، کنترلرهای در و card reader ها و…استفاده می‌کند. هر نقطه دسترسی بر اساس نیازمندی‌های هر کمپانی و یا سازمان‌های با امنیت بالا به‌صورت جداگانه کنترل می‌شود. امنیت شبکه نیز در شرکت‌هایی که داده‌های حساس را انتقال می‌دهند بسیار مهم می‌باشد.

معماری سیستم کنترل دسترسی

انواع سیستم‌های کنترل دسترسی

سیستم کنترل دسترسی بیومتریک

سیستم کنترل دسترسی بیومتریک یک سیستم کنترل دسترسی (اکسس کنترل) با قابلیت بررسی اثرانگشت، ردگیری و ثبت داده‌های بازدیدکنندگان و کارمندان را با استفاده از نرم‌افزار دسترسی دارد. این نوع سیستم از ویژگی‌های بیومتریک استفاده می‌کند و در زمان صرفه‌جویی می‌کند. این سیستم کنترل دسترسی به‌صورت گسترده در مکان‌های حساس به علت نصب آسان و امنیت بالا مورداستفاده قرار می‌گیرد.

سیستم کنترل دسترسی بیومتریک

سیستم کنترل دسترسی یا اکسس کنترل بیومتریک

سیستم اکسس کنترل از اثرانگشت به‌جای سیستم کارت برای دسترسی به سیستم استفاده می‌کند. سیستم کنترل دسترسی تنها اجازه ورود را نمی‌دهد بلکه اطلاعاتی را با توجه به ورود شخص ارائه می‌دهد. نرم‌افزار جانبی می‌تواند با استفاده از هر نرم‌افزار دیگر یکپارچه شود و ثبت خودکار اطلاعات تولیدشده به‌وسیله سیستم همراه انجام می‌شود که موجب صرفه‌جویی در زمان و منابع در ضبط می‌شود. درنتیجه این سیستم سودمندی و سودآوری را بر ای هر سازمانی افزایش می‌دهد.

سیستم کنترل دسترسی اثرانگشت

سیستم کنترل دسترسی اثرانگشت

سیستم کنترل دسترسی محیطی

سیستم کنترل دسترسی (اکسس کنترل) محیطی سیستم کنترل دسترسی مطمئن می‌باشد. این سیستم از برقراری امنیت در یک محیط اطمینان حاصل می‌کند و به‌صورت گسترده در اداره، کارخانه، بانک و غیره مورداستفاده قرار می‌گیرد. برای این سیستم تنظیمات در حدود ۵۰ منطقه زمانی و ۵ گروه وجود دارد.

در سیستم کنترل دسترسی در باز و بسته شدن در یک سیستم کم‌هزینه، فشرده و خود متکی می‌باشد و علاوه بر آن قابلیت نصب و استفاده آسان را دارد. این سیستم را هر برق‌کاری می‌تواند با استفاده از قفل الکترومغناطیسی و دستورالعمل‌های فراهم‌شده نصب کند. این نوع سیستم به‌صورت گسترده در اتاق‌های سرور، اداره‌ها، فرودگاه‌ها، خانه‌ها و دیتاسنتر‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد.

سیستم کنترل دسترسی محیطی

سیستم کنترل دسترسی محیطی یا اکسس کنترل

سیستم‌های کنترل دسترسی (اکسس کنترل) در یک ساختمان ممکن است بر اساس اندازه سازمان و سطح امنیت همگون شوند که این کار برای خانه‌ها، اداره‌ها و سایر کاربردهای کنترل دسترسی بسیار مناسب می‌باشد. سیستم‌های کنترل دسترسی معمولاً در یک موقعیت مرکزی مدیریت می‌شوند. در کنار قفل درهای الکترونیکی مدل‌های پنل کنترل دسترسی، قفل درهای مغناطیسی بدون وقفه منبع برق نیز وجود دارند.

یک ادمین مجوز دسترسی به یک شخص را با استفاده از تنظیمات داخلی در نرم‌افزار مدیریت و یک کلید که همه درها در یک ساختمان را باز می‌کند در یک سیستم کنترل دسترسی در ارائه می‌دهد و اطلاعات را در سیستم به‌روزرسانی می‌کند و به هر کاربر یک شناسه منحصربه‌فرد می‌دهد.

ویژگی‌ها:

  • امنیت بالا
  • کارایی بالا، نگهداری آسان
  • احراز هویت سریع و کامل (کمتر از ۱ ثانیه)
  • کاهش هزینه‌های مدیریتی
  • امکانات انتخابی

سیستم کنترل دسترسی کارتی

سیستم‌های کارتی بر روی ارتباط کارت پلاستیکی و قفل کنترل دسترسی الکترونیکی کار می‌کنند. این سیستم از کامپوننت های کمتری در مقایسه با سایر سیستم‌های کنترل دسترسی استفاده می‌کند که در شکل زیر نشان داده‌شده است.

سیستم کارتی

ویژگی‌های کارت‌خوان هوشمند:

  • طراحی مناسب
  • بیش از ۵۰۰۰۰ ظرفیت ذخیره
  • بیش از ۹۹ پایانه شبکه
  • تنظیمات ورودی و خروجی قابل‌برنامه‌ریزی
  •  بیش از ۱۰۰۰۰ اطلاعات از پایگاه داده کارمندان به همراه نام آن‌ها قابل ذخیره می‌باشد.
  • صفحه‌نمایش LCD 16X4 برای نمایش تاریخ، ساعت، نام کارمند و شماره کارت
  • SMPS(Switch Mode Power Supply)
  • اتصال از طریق Rs232، Rs485، TCP/IP و مودم
  • انتقال آنلاین داده
  • پیام صوتی

سیستم کنترل دسترسی یا اکسس کنترل

ویژگی‌های اضافی دیگری در سیستم کنترل دسترسی امنیتی وجود دارد برای مثال یک سیستم امنیت خانگی می‌تواند برای هر فرد و بر اساس نیازهای خانواده سفارشی‌سازی بشود. این سیستم‌ها دارای دزدگیر، سیستم‌های تشخیص آتش و کربن مونواکسید، سیستم ویدیویی مداربسته، دسترسی کارتی و سیستم‌های اتوماسیون می‌باشند. سیستم شامل سنسورهایی می‌باشد که در موقعیت‌های مختلفی در خانه قرارگرفته‌اند و با یک واحد کنترل مرکزی ارتباط برقرار می‌کنند. واحد کنترل به یک هشدار، یک تلفن شماره‌گیر خودکار یا ارتباط اینترنتی به مانیتور متصل شده است. این سیستم‌ها به دو صورت با قابلیت مانیتورینگ و بدون مانیتورینگ قابل‌دسترس می‌باشند.

سیستم‌های فاقد مانیتورینگ به‌سادگی موجب فعال‌سازی هشداری که به خانه متصل شده است می‌شوند و گاهی اوقات ممکن است موجب ایجاد هشدارهای اشتباه شوند. برخلاف آن سیستم به همراه مانیتورینگ به یک سرویس مانیتورینگ مرکزی متصل شده است و این سرویس سیگنال‌های نفوذی را دریافت می‌کند. در مدت چند ثانیه با خانه تماس گرفته می‌شود و شخصی که پاسخ می‌دهد باید نام و کد عبور خود را ارائه دهد درصورتی‌که در یک سیستم فاقد مانیتورینگ سیستم‌های هشدار تلفنی به این صورت تنظیم‌شده است که به‌صورت مستقیم با پلیس محلی زمانی که سیستم نفوذ گر را تشخیص می‌دهد تماس می‌گیرد. یک سیستم امنیتی سیمی که توسط سیم‌های با ولتاژ کم متصل شده است و یک سیستم وایرلس امنیتی از یک انتقال‌دهنده رادیویی کوچک که سیگنال‌ها را به واحد کنترل مرکزی انتقال می‌دهد استفاده می‌کند. تمام این واحدهای کنترل دارای باتری هستند و اگر جریان برق قطع شود و یا اینکه سیم دچار مشکل شود، بسیاری از سیستم‌ها دارای باتری هستند و در صورت بروز این مشکلات به‌صورت خودکار شارژ می‌شوند.

سیستم جامع حراست و انتظامات (دژبان)

قابلیت‌های نرم‌افزار در حوزه حفاظت فیزیکی (انتظامات)

ثبت ورود و خروج کلیه مراجعین، رزرو ایشان و صدور برگه مهمان با امکان شناسایی ارباب‌رجوع از طریق تکنولوژی تشخیص چهره، عکس‌برداری و الصاق عکس ارباب‌رجوع بر روی برگه ملاقات:

  • ثبت ورود مهمان: در هنگام مراجعه ارباب‌رجوع، ابتدا فرد ملاقات شونده انتخاب شده و شماره تلفن‌های وی نمایش داده می‌شود، نگهبان ضمن تماس هماهنگی‌های لازم را جهت ورود مهمان انجام داده، سپس ضمن اخذ کارت شناسایی از میهمان و ورود اطلاعات وی، اقدام به عکس‌برداری از ایشان نموده و برگه ملاقات را صادر می‌کند.
  • مراجعه مجدد مهمان: با مراجعه مجدد مهمان و حضور وی در جلو دوربین، سیستم تشخیص چهره فعال شده و با درصد خطا کم مهمان را شناسایی نموده و اطلاعات فردی و اطلاعات آخرین مراجعه وی را در اختیار کاربر انتظامات قرار داده و گزارش‌ها و نمودارهای مدیریتی نیز از تردد مهمانان ارائه می‌نماید.
  • رزرو مهمان: پرسنل شرکت می‌تواند در صورت دعوت از مهمان، مشخصات وی را در سیستم رزرو مشاهده نماید و از این طریق نگهبان در جریان مراجعه مهمان خاص قرار گرفته و هنگام مراجعه ایشان را با احترام راهنمایی می‌نمایند.
امکان خوش‌آمد گویی به مهمانان و امکان اخذ تأییدیه از ملاقات شونده

امکان خوش‌آمد گویی به مهمانان و امکان اخذ تأییدیه از ملاقات شونده

  • خوش‌آمد گویی به مهمان: با قرار دادن یک کامپیوتر و نصب مانیتور آن بر روی دیوار پیامی محتوای خوش‌آمد گویی بر روی مانیتور برای مدت کوتاهی نمایش داده می‌شود.
  • اخذ تأییدیه ملاقات مهمان و میزبان: زمانی که مهمان به ملاقات فرد ملاقات شونده می‌رود میزبان می‌تواند در رایانه خود، مشخصات مهمان را مشاهده و مراجعه وی به دفتر خود را تائید کند.
  • امکان مشاهده امضا ملاقات شونده و تطبیق آن با امضا روی برگه ملاقات: در هنگام خروج مهمان امکان مشاهده و تطبیق امضا پرسنل با امضا برگه برای نگهبان فراهم می‌شود.
  • ثبت و کنترل ورود و خروج پرسنلی که با توجه به موقعیت شغلی از سیستم حضوروغیاب استفاده نمی‌کنند: در سیستم دژبان تردد برخی پرسنل شرکت که از سیستم ساعت زنی استفاده نمی‌کنند ثبت می‌شود.
  • ثبت و کنترل ورود و خروج خودروها (شخصی، شرکتی، خودروهای پیمانکار، ماشین‌آلات پیمانکار و…): در سیستم جامع حراست و انتظامات (دژبان) این امکان به وجود آمده تا مشخصات و زمان تردد خودروهایی که در سازمان و یا شرکت تردد می‌کنند در درب نگهبانی خودرویی ثبت و کنترل شود.
  • رزرو و ثبت و کنترل ورود و خروج کلیه اقلام امانی (شخصی، سازمانی) به همراه هشدارهای دوره‌ای برای برگشت آن‌ها: بعضاً لازم است برخی اقلام شرکت جهت تعمیر و… از شرکت خارج شده و مجدداً عودت شوند، سیستم دژبان جهت ثبت ورود و خروج و اطلاع‌رسانی عودت کالاهای امانی امکانات لازم را فراهم می‌کند.
  • ورود کالاهای شخصی: در تمامی شرکت‌ها ممکن است، پرسنل شرکت اقلام شخصی خود را وارد شرکت کنند و در زمان دیگری آن را از شرکت خارج نمایند. سیستم دژبان این امکان را فراهم می‌آورد که مشخصات کالا یادشده در سیستم ثبت شود تا زمان خروج کالا نگهبان بتواند مشخصات آن را با کالای واردشده تطبیق بدهد.

گزارش‌های متنوع و جامع از کلیه اطلاعات ثبت‌شده

ثبت شیفت‌های نگهبانی و ارائه لوح نگهبانی همراه با دفتر ثبت وقایع
  • سیستم جامع انتظامات امکانات کاملی را جهت تنظیم لوح نگهبانی و دفتر ثبت وقایع ارائه می‌نماید.
  • ثبت وقایع شیفت توسط سر شیفت‌های انتظامات و ثبت لوحه نگهبانی با جزئیات کامل.
  • درج برنامه نوبت‌کاری ماهانه و سالانه انتظامات با گزارش‌های کامل.
  • گزارش ارجاع نگهبانی با رعایت سلسله‌مراتب سازمانی.
اطلاعات نرم‌افزار در حوزه حراست
  • تخلفات و جرائم: ثبت و پیگیری تخلف پرسنل سازمانی و پیمانکار و همچنین تخلف خودروها
  • صورت‌جلسه حوادث: ثبت کلیه حوادث رخ‌داده و صدور برگه صورت‌جلسه حوادث و آرشیو اطلاعات حوادث.
  • ثبت مصرف مواد مخدر و آزمایش‌های مربوطه: ورود و آرشیو اطلاعات آزمایش مواد مخدر از پرسنل و پیمانکاران
  • سفرهای خارجی پرسنل: ثبت اطلاعات سفرهای خارجی پرسنل
  • ثبت گزارش‌های جلوگیری از سرقت: ثبت بازدیدهای به‌عمل‌آمده از ساختمان‌ها جهت رفع نواقص مشاهده شده.
  • فهرست وسایل تحویلی به پرسنل حراست: ثبت کلیه وسایل تحویل داده‌شده به پرسنل حراست
  • ثبت رویدادها: ورود اطلاعات کلیه رویدادها مانند نزاع، درگیری سرقت و … و امکان چاپ گزارش‌های مربوطه.
  • پرسنل ممنوع‌الخروج: ورود اطلاعات پرسنل ممنوع‌الخروج و امکان رؤیت هم‌زمان اطلاعات توسط نگهبانی درب خروج.
اتباع بیگانه
  • ثبت اطلاعات اتباع بیگانه ممنوع‌الورود
  • ثبت مشخصات اتباع بیگانه و برنامه بازدید آن‌ها
  • ثبت تردد اتباع بیگانه به همراه صدور کارت تردد
صدور مجوز

صدور مجوزهای ورود و خروج برای پرسنل، پیمانکاران، کالاها، صدور مجوز تردد خودرو و صدور برگه تردد خودرو.

ثبت اطلاعات شرکت‌های پیمانکار
  • ثبت اطلاعات شرکت‌های پیمانکار به همراه مشخصات مدیرعامل و اعضا هیئت‌مدیره
  • ورود اطلاعات قراردادهای شرکت‌های پیمانکار.
  • ثبت اطلاعات پرسنل شرکت‌های پیمانکار و صدور کارت تردد.
  • ثبت اطلاعات خودروهای شرکت‌های پیمانکار و ورود اطلاعات رانندگان آن‌ها و صدور کارت تردد.
  • ثبت اطلاعات دستگاه‌ها و ماشین‌آلات شرکت‌های پیمانکار
  • ثبت ورود و خروج کالاهای پیمانکاران و گزارش‌های مربوطه
ثبت و کنترل ترددهای خاص
  • ثبت تردد قطار و واگن های باری، ثبت تردد کشتی‌ها در اسکله
  • ثبت اطلاعات تکمیلی کشتی‌ها شامل: ثبت تردد اتباع بیگانه، ورود اطلاعات آبگیری و ثبت اطلاعت امنیتی
سایر امکانات
  • مدیریت آرشیو الکترونیکی اسناد و گزارش‌های مربوطه.
  • ورود و خروج مواد اولیه، محصولات و کالاهای خریداری‌شده.
  • مدیریت باسکول و امکانات مربوط به توزین خودروهای باری و گزارش‌های کامل.
  • موتور نمودار ساز جهت بهره‌برداری از اطلاعات ثبت‌شده.
  • تعریف کاربران با سطوح دسترسی مختلف، اجرا تحت شبکه، فراهم آوردن امنیت بالا و کاربری ساده.

نرم‌افزار در حال حاضر به‌صورت نسخه‌های تحت ویندوز، تحت وب و همچنین نسخه Cloud با تکنولوژی‌های نوین عرضه می‌گردد.

منابع:

wikipedia

techtarget